Lord Shiva, one of the principal deities in Hinduism, is revered as the ultimate destroyer and transformer within the cosmic cycle of creation. Known by countless names, Shiva’s 108 divine epithets hold profound spiritual significance, each reflecting a unique aspect of his power, compassion, and wisdom. This guide explores the complete list of the 108 names of Lord Shiva, offering insights into their meanings and the deep devotion they inspire among followers. Whether you’re seeking spiritual growth or wish to deepen your knowledge of Hindu traditions, this comprehensive list reveals the glory of Shiva’s many forms.
1. शिव – कल्याण स्वरूप
2. महेश्वर – मायाको अधीश्वर
3. शम्भू – आनन्द स्वरुप भएका
4. पिनाकी – पिनाक धनुष धारण गर्नुहुने
5. शशिशेखर – शिरमा चन्द्रमा धारण गर्ने
6. वामदेव – अत्यन्त सुन्दर स्वरूप भएको
7. विरूपाक्ष – डरलाग्दो आँखा भएका
8. कपर्दी – जटाजूट धारण गरेका
9. नीललोहित – नीलो र रातो रंग भएका
10. शंकर – सबैको कल्याण गर्ने
11. शूलपाणी – हातमा त्रिशूल धारण गरेका
12. खटवांगी – खाटको एक पांग्रा राख्ने
13. विष्णुवल्लभ – भगवान विष्णुको आत्मीय
14. शिपिविष्ट – सितुहामा प्रवेश गर्ने
15. अंबिकानाथ – भगवतिको पति
16. श्रीकण्ठ – सुन्दर कण्ठ भएका
17. भक्तवत्सल – भक्तहरुलाई अत्यंत स्नेह गर्ने
18. भव – संसारको रूपमा प्रकट हुने
19. शर्व – कष्टहरुको नष्ट गर्ने
20. त्रिलोकेश – तीनै लोकहरुको स्वामी
21. शितिकण्ठ – सेतो कण्ठ भएका
22. शिवाप्रिय – पार्वतीको प्रिय
23. उग्र – अत्यंत उग्र रूप भएका
24. कपाली – कपाल धारण गरेका
25. कामारी – कामदेवको सत्रु
26. अंधकारसुरसूदन – अंधक दैत्यलाई मर्ने
27. गंगाधर – गंगाजीलाई धारण गरेका
28. ललाटाक्ष – ललाटमा आँख भएका
29. कालकाल – कालको पनि काल
30. कृपानिधि – करूणाले भरपुर भएका
31. भीम – भयंकर रूप भएका
32. परशुहस्त – हातमा डमरु धारण गरेका
33. मृगपाणी – हातमा हरिणलाई धारण गरेका
34. जटाधर – जटा राखेका
35. कैलाशवासी – कैलाशको निवासी
36. कवची – कवच धारण गरेका
37. कठोर – अत्यन्त मजबूत शरीर भएका
38. त्रिपुरांतक – त्रिपुरासुरलाई मारेका
39. वृषांक – गोरुको चिह्न भएको झन्डावाला
40. वृषभारूढ़ – गोरुको सवारी गर्ने
41. भस्मोद्धूलितविग्रह – पुरै शरीरमा भस्म लगाउने
42. सामप्रिय – सामगानसंग प्रेम गर्ने
43. स्वरमयी – सातै स्वरहरुमा निवास गर्ने
44. त्रयीमूर्ति – वेदरूपी विग्रह गर्ने
45. अनीश्वर – जसको कुनै अरु मालिक छैन
46. सर्वज्ञ – सबै कुरा जानेका
47. परमात्मा – सबै आत्माहरुका आत्मा
48. सोमसूर्याग्निलोचन – चंद्र, सूर्य र अग्निरूपी आँख भएका
49. हवि – आहूति रूपी द्रव्य भएका
50. यज्ञमय – यज्ञस्वरूप भएका
51. सोम – उमा(पार्वती) सहित रूप धारण गरेका
52. पंचवक्त्र – पांचमुख भएका
53. सदाशिव – नित्य कल्याण रूप भएका
54. विश्वेश्वर – सारा विश्वको ईश्वर
55. वीरभद्र – बहादुर भएर पनि शांत रूप भएका
56. गणनाथ – गणहरुको स्वामी
57. प्रजापति – प्रजाहरुको पालन गर्ने
58. हिरण्यरेता – स्वर्ण तेज भएका
59. दुर्धुर्ष – कसैसँग पनि नडराउने
60. गिरीश – पहाड़हरुको मालिक
61. गिरिश – कैलाश पर्वतमा सुत्ने
62. अनघ – पापरहित
63. भुजंगभूषण – साँपको आभूषण लगाउने
64. भर्ग – पापीहरुलाई दण्डित गर्ने
65. गिरिधन्वा – मेरू पर्वतलाई धनुष बनाउने
66. गिरिप्रिय – पर्वत प्रेमी
67. कृत्तिवासा – गजचर्म लगाउने
68. पुराराति – पुरहारको नाश गर्ने
69. भगवान् – सर्वसमर्थ षड्ऐश्वर्य संपन्न
70. प्रमथाधिप – प्रमथगणको अधिपति
71. मृत्युंजय – मृत्युलाई जितेका
72. सूक्ष्मतनु – सूक्ष्म शरीर भएका
73. जगद्व्यापी – जगत्मा व्याप्त भएर रहने
74. जगद्गुरू – जगत्को गुरु
75. व्योमकेश – आकाशरूपी कपाल भएका
76. महासेनजनक – कार्तिकेय (कुमार) को पिता
77. चारुविक्रम – सुन्दर पराक्रमी
78. रूद्र – भक्तहरुको दुःख देखेर रुने
79. भूतपति – भूतप्रेत र पंचभूतको स्वामी
80. स्थाणु – स्पंदन रहित कूटस्थ रूप भएका
81. अहिर्बुध्न्य – कुण्डलिनीको धारण गर्ने
82. दिगम्बर – नग्न, आकाशरूपी वस्त्र लगाउने
83. अष्टमूर्ति – आठ रूप भएका
84. अनेकात्मा – अनेक रूप धारण गर्ने
85. सात्त्विक – सत्व गुण भएका
86. शुद्धविग्रह – शुद्धमूर्ति
87. शाश्वत – नित्य (सधैँ) रही रहने
88. खण्डपरशु – टुटेको हलो धारण गर्ने
89. अज – जन्मरहित
90. पाशविमोचन – बन्धनहरुबाट छुटाउने
91. मृड – सुखस्वरूप भएका
92. पशुपति – सम्पूर्ण पशुहरुको मालिक
93. देव – स्वयं प्रकाश रूप
94. महादेव – देवहरुको पनि देव
95. अव्यय – खर्च हुँदा पनि नघटने
96. हरि – विष्णुस्वरूप
97. पूषदन्तभित् – पूषा भन्ने दानवको दांत उखालेका
98. अव्यग्र – कहिलै पनि व्यथित नहुने
99. दक्षाध्वरहर – दक्षको यज्ञ को नष्ट गरेका
100. हर – पापीहरु र त़पहरु दुवै गर्नेको उद्दार गर्ने
101. भगनेत्रभिद् – भग देवता को आंखा फोडेका
102. अव्यक्त – इंद्रियहरुको अगाडि प्रकट नहुने
103. सहस्राक्ष – अनन्त आँख भएका
104. सहस्रपाद – अनन्त खुट्टा भएका
105. अपवर्गप्रद – कैवल्य मोक्ष दिने
106. अनंत – देशकालवस्तुरूपी परिछेदबाट पर रहेका
107. तारक – सबैलाई तारिदिने
108. परमेश्वर – सबै ईश्वरहरुको पनि ईश्वर