Bahun (बाहुन) is one of the ethnic groups in Nepal, traditionally referring to the Brahmin community of the Nepali hills. The term “Bahun” is a colloquial name for Nepali Hill Brahmins (ब्राह्मण) and is translated as “Brahmin” in English. In addition to the Hill Brahmins, Nepal is also home to two other Brahmin communities: the Newar Brahmins and the Madheshi Brahmins, each belonging to distinct cultural and regional backgrounds.
According to the 2011 Census, 12.2% (3.2 million) of the population are Bahun in Nepal. Bahun itself is categorized into two parts: Purbiya (eastern) and Kumai; whereas both of them are further categorized into Upadhaya and Jaisi sub-caste.
Jaisi Bahun:– Jaisi Bahun is another form of Nepali brahmin caste. Traditionally Jaisi bahuns are not permitted to do the Vedic karma kand but can practice Jyotish Shastra and be readers of Puran. All of Jaisis are ultimately originated from Upadhaya. Due to some reasons, they were changed to Jaisis from the lineage. Some cases when the descendants changed to be Jaisis were (a) children of a Upadhaya Bahun and a widow woman (b) children from marriage not following proper ritual (Unkanyadan marriages) eg. eloping with a lover etc. Children of a Jaisi couple are also considered to be Jaisi.
Kumai Bahun:- Originally people from the Kumaon and Garwhal region, which used to be part of Nepal, and now in Uttarakhand, India, are considered Kumai. They are of Khas origin. In some sense, they are also considered Bahun. And like the eastern Bahun system, they are also categorized into two subcastes: Upadhaya and Jaisi. But in general practice today in the eastern part of Nepal people generally ask if they are Upadhaya, Jaisi, or Kumai. Today Kumai can be found heavily in the western part of Nepal as well as eastern districts like Jhapa. Kumai is considered more clever as there is a proverb in Nepali “Kumai ko ghumai” (कुमाईको घुमाई) means Trap of Kumai.
List of Purbiya Bahun Last names :-
Awasthi (अवस्थी), Bhatta (भट्ट), Bhetwal (भेटुवाल), Bista (बिष्ट), Chiluwal (चिलुवाल), Gyawali (ज्ञवाली), Joshi (जोशी), Kadel/Kandel (कंडेल/कडेल), Kharel (खरेल), Lohani (लोहोनी), Mainali (मैनाली), Oli (ओली), Pandey (पाँडे/पाण्डे), Paneru (पनेरु), Panta (पन्त), Pathak (पाठक), Prasai (प्रसाईं), Regmi (रेग्मी), Sangraula (संग्रौला), Sedhai (सेढाई), Shiwakoti/siwakoti (शिवाकोटी), Simkhada (सिम्खडा), Sitaula (सिटौला), Thapaliya (थपलिया), Upreti (उप्रेती), Tripathi (त्रिपाठी)
Nepali Bhramin people of other race:-
* Madheshi Brahmin/Mithila Brahmin (मधेसी बाहुन): Jha, Mishra, Thakur
* Newa Brahmin: Deo Brahmin (Rajopadhyaya), Maithil Brahmin (Jha, Mishra, Bhatta). According to the Nepal census, the 2011 total population of Newar is 1,321,933 (5%). But there is no separate data of Newar brahmin.
Indian Brahmin culture:-
There are mainly two groups of brahmins in India having 5 different brahmins cluster in each group. The northern group of brahmins is known as Pancha-Gauda and the southern is known as Pancha-Dravida.
Pancha-Gauda:- * Gauda * Kannaujia (central India) * Maithila (Bihar-India & Madhesh-Nepal) * Utkala (Orissa) * Saraswat Brahmin
Pancha-Dravida:- * Gurjara (Gujarati) * Maharashtraka (Maharashtrian) [Vyawahare, Vyas, Kulkarni, Pathak, Phadke, Karandikar, etc] * Karnataka (Kannada) * Talianga (Telugu) * Dravida (Tamil Nadu and Kerala) [Iyer, Sastri, Bhattar, etc]
*Assamese Brahmins (Sarma, Sharma, Goswami, Thakur, Borthakur, Bordoloi, Bhagawati, Chakraborty, Barua, Baruah, Bezbaruah, Acharya, Acharjee, Bhattacharya)
Notable Bahun people:-
Bahun people are more prominent in politics and civil administration in Nepal.
* Current President of Nepal: Bidhya Devi Bhandari
* Current Prime Minister of Nepal: KP Sharma Oli
* Almost all Former PM of Nepal in the democratic era: BP Koirala, Krishna Prasad Bhattarai, Girija Prasad Koirala, Man Mohan Adhikari, Puspakamal Dahal (Prachanda), Baburam Bhattarai, Madhav Nepal, Jhala Nath Khanal, Khil Raj Regmi, etc.
* All prime ministers of Rana era: from Jung B Kuwar Rana to Mohan Shamsher JBR.
* Several former Chief Justices: Om Prakash Mishra(2018-2019), Gopal Prasad Parajuli(2017-2018), Damodar Prasad Sharma(2014), Khil Raj Regmi (2011-2014) also PM, Anup Raj Sharma (2010), etc.
* Majority of former chief secretaries (Mukhya Sachib) of Nepal govt: Lok Darshan Regmi (2017-current), Som Lal Subedi (2015-2017), Lila Mani Paudyal (2012-2015), Madhav Prasad Ghimire (2009-2012), Bhoj Raj Ghimire (2006-2009), etc.
* Literature: Laxmi Prasad Devkota, Bhanu Bhakta Acharya, Moti Ram Bhatta
* Arts & Cinema: Manisha Koirala, Hari Bansa Acharya, Sitaram Kattel & Kunjana Ghimire etc.
Details of Bahun surnames
Dahal (दाहाल or दहाल) along with Lamsal, Kunwar and Rana belongs to Vatsa Gotra. Dahal is originated from Dullu, Dailekh district. They used to be called “Bhatta” and then “Upadhaya” before Dahal. Dasu Bhatta is believed to be the forefather of the Dahal people.
पश्चिम नेपालको दैलेखको दुल्लु दाहालहरुको उद्गम स्थल भएको कुरा दाहाल वंसावलीमा उल्लेख गरिएको छ दाहाल भनिनु अघि दाहालहरु भट्ट भनेर चिनीन्थे पछि पाध्याय, उपाध्याय हुदै दाहाल लेख्न र भन्न थालिएको किवंदन्तीहरुमा उल्लेख छ। दासु भट्टका सन्तानहरु शंकर पाध्याप काभ्रेको नाला आएर बसोबास गरेको र उनीहरु नै अहिलेका दाहालको पुर्खा भएको बताइएको छ। अहिलेसम्म दाहालको २५ पुस्ताको इतिहास फेला परेको छ।
दाहालहरु दासु भट्टका सन्तान हुन्। लम्साल, रुपाखेती, कुवर, राणा सबै दाहाल नै हुन्। विभिन्न काल खण्डमा आएर दाहालले दोलखामा रोपेको खेत बिर्ता पाएको भएर एकथरी दाहाल रुपाखेती भए। दाहाल भित्रैका लुम्साली बाजेका सन्तान अपभ्रम्स भै हाल लम्सालको रुपमा रहेका छन्। दाहालकै एक सन्तानले मगर जातकी कन्या संग बैबाहिक सम्बन्ध कायम गरेकाले तात्कालीन प्रचलन अनुसार अन्तर्जातीय बिबाह गर्ने वर सुवर नभई कुवर हुन्छ भनि कुवर भन्न थालियो। पछी कुवंर भन्न र लेख्न थालियो। तिनै कुवंर मध्यका बाल नरसिंह कुवंरका सन्तान जंग बहादुर कुवंरले कोतपर्ब पश्चात उपाधि स्वरुप राणा पदवी धारणा गरेका हुन। दाहाल थरको थरको गोत्र वत्स हुन्छ। दाहाल हरुको सगोत्री थर हरु लम्साल, कुँवर, राणा र रुपाखेती हुन्।
5-Gains (पाँच गाईंहरु)
5 surnames ending with “gai” or “gain” are collectively known as 5-gais. They are all Bahun surnames but some of them have different gotra. They are:-
Bajgain (बजगाईं): Mandabya gotra
Chapagain (चापागाईं): Atri gotra
Chamlagain (चम्लागाईं): Bhardwaj gotra
Guragain (गुरागाईं): Dhananjaya gotra
Humagain (हुमागाईं): Dhannajaya gotra
Pokhrel: Paani Pokhrel & Dudh Pokhrel
There are two kinds of pokhrels. Paani pokhrel is Aatreya gotra and Dudh pokharel is Bhardwaj gotra. These two pokharels inter-merry each other.
‘सोमनाथ’ आत्रेयहरूका ऐतिहासिक मूलपुरुष हुन् भने काशीदास/कुशभद्रा (वि.सं.९५०) ‘पानी पोखरेल’का मूलपुरुष हुन् । सोमनाथ आत्रेयको जन्म वि.स. ५२० तिर कर्णाटकको मैसुरमा भएको थियो । यिनले गुजरातको सौराष्ट्रमा सोमनाथको भव्य मन्दिर बनाएका थिए । काशीदास/कुशभद्रा (वि.सं.९५०) कन्नौजका राजा थिए । उनि अलाउद्दीन खिल्जीले गद्दीबाट हटाएपछि बाहुनको भेष लिएर नेपाल पसेका थिए । जाजरकोटे राजाको वंशावली, सोम वंशावली, सल्यानी राजाको वंशावली, अज्र्याल वंशावली र गोतामे वंशावलीअनुसार पनि नेपालका सबै अत्रि र आत्रेय गोत्र हुने रैती र राजाका मूल पुर्खा कन्नौजबाट आएको पुष्टि हुन्छ। पुस्ता खुट्याउने क्रममा अहिलेको पुस्ता सोमनाथदेखि ४७ औं पुस्तामा रहेको छ भने काशीदासदेखि ३४ औं पुस्तामा रहेको छ ।
Dhakal
Dhakal belongs to Upamanyu (उपमन्यु) gotra along with Bartaula, Bhatta (duwal), Mainali, Pathak. It is said that dhakal were originated from Dhaku, Gorkha district.
ढकाल (ढकाल) नेपालमा सर्वत्र पाइने एक ब्राह्मण जातिको थर हो। यिनीहरू ऋषि उपमन्युको प्रत्यक्ष सन्तती भइको विश्वास गरिन्छ , जो ऋषि वशिष्ठको सन्तति रहेका थिए। यिनीहरू पश्चिमी नेपालको गोरखा जिल्लाको ढाकु नामक स्थानमा उत्पन्न भएको मानिन्छ। याकु लामो समय देखि ढकालहरूको विर्ताको रूपमा रहेको मानिएको छ। ढकालहरू नेपाल र भारतको सबै पर्वतीय क्षेत्रहरूमा पाइन्छन। भारतको कनौजा कान्यकुन्ज बाट उपमन्यु गोत्रिय ब्राहमण हालको सेति अैचलको अछाम जिल्लाको आवासयोग्य ढाकामुली भन्ने ठाउमा बसोवास गरेका र अन्यत्र फैलिएका हुन ।
गाउँका नाउँबाट उत्पत्ति भएका थरहरू
| जुम्ला गाउँ– थर धिता– धिताल पाण्डुसेरा– पाण्डे सिञ्जा– सिंजापति चैडिलागाउँ –चौलागाई प्याकुरी– प्याकुरेल सिम्खाडा– सिम्खडाबाजुरा जमकट्टी– जमरकट्टेल छाती– छन्त्याल कुँडी– कुड्याल बेलकाटे– केलकाटिया खातिवाडा– खातीबैतडी गाजरी– गजुरेलडोटी डोटेखेला– डोटेल निरौली– निरौला ओझाना– ओझा बोगटान– बोगटी मुडभरा–मुडभरी मुगु खनाया– खनाल कालैगाउँ– कल्यान खत्याड– खतिवडा |
अछाम तिमिल्सैन– तिमिल्सिना, तिम्सिना घमिराउँ– घिमिरे देवकोट– देवकोटा ढुङ्ग्रानी– ढुङ्गाना ढाँकु– ढकाल बजगाउँ– बजगाई रिमा– रिमाल, रसाईली स्वाँरा– स्वार घोडासैन– घोडासैनी पुरासैन– पुडासैनी धमाली– धमला दर्ना– दर्नाल कुइका– कुइँकेल, चाल्सा– चालिसे बारला–बराल लामिसाल– लम्सालबझाङ रेगम– रेग्मी सोत– सोती खार– खरेल, खराल सुवाडा–सुबेडा, सुवेदी बयाना– बनियाँ, बानियाँरुकुम सर्पुकोट–सापकोटादाङ रजौरा– रजौरिया |
दैलेख लामाछान्नी–लामिछाने बाँस्कोट–बास्कोटा बाँस्तोली–बास्तोला सातला– सत्याल लुयाटी–लुईटेल चापागाउँ– चापागाईं नेपा–नेपाल रिजु्– रिजाल पोखर– पोखरेल लम्सु– लम्साल लम्जी– लम्जेल दह– दाहाल, दहाल गैह्रा–गैह्रे, गैरे भूर्ति– भूर्तेल पराजुल–पराजुली कोइराली–कोइराला दवाडा– दवाडी कट्टील–कट्टेल भुषाकोट– भुषाल सुइय–सुञेल वड–वडाल मोडासैन–मरासैनी,मरासिनी गुरगाउँ– गुरागाईं कालिकोट खिट्किसैन– खिर्सिने भुतौ– भुर्तेल राँचु– रुचाल गेला–गेलाल वञ्जाडा–वञ्जाडे बाँझकोट–बाझकोटा |
Dashain mantra – male
आयु द्रोण सुते, श्रृयं दशरथे शत्रुक्षयं राधवे । (1)
ऐश्वर्य नहुषे, गतिश्च पवने, मानं च दुर्योधने ॥ (2)
सौर्य शान्तनवे, बलं हलधरे सत्यं च कुन्ती सुते । (3)
विज्ञानं विदुरे भवतु भवतां कीर्तिश्च नारायणे ॥ (4)
Dashain mantra – female
जयन्ती मंगला काली, भद्र-काली कपालिनी।
दुर्गा क्षमा शिवा धात्री, स्वाहा स्वधा नमोस्तुते
सर्वमंगलमांगल्ये शिवे सर्वार्थसाधिके ।
शरण्ये त्र्यंबके गौरी, नारायणि नमोस्तुते ॥
कायेन वाचा मनसेन्द्रियैर्वा ।
बुद्ध्यात्मना वा प्रकृतेः स्वभावात् ॥
करोमि यद्यत्सकलं परस्मै ।
नारायणायेति समर्पयामि ॥
Gayatri Mantra
ॐ भूर्भुवस्व: | तत्सवितुर्वरेण्यम् | भर्गो देवस्य धीमहि | धियो यो न: प्रचोदयात्
Janai Purnima: नयाँ जनै धारण गर्ने मन्त्र:-
यज्ञोपवीतं परमं पवित्रं प्रजापतेर्यत् सहजं पुरस्तात् ।
आयुष्यमग्रयं प्रतिमुञ्चशुभ्रं यज्ञोपवीतं वलमस्तुतेज:।।
जनेन विधिना यस्तु रक्षाबंधनमाचरेत।
स सर्वदोष रहित, सुखी संवतसरे भवेत्।।
ओम यदाबध्नन्दाक्षायणा हिरण्यं, शतानीकाय सुमनस्यमाना:।
तन्मSआबध्नामि शतशारदाय, आयुष्मांजरदृष्टिर्यथासम्।।
Rakshya Sutra (रक्षासूत्र) – डोरो / रक्षाबन्धन बाँध्ने बेला भनिने मन्त्र :-
येन बद्धो वलीराजा दानवेन्द्रो महावल: ।
तेन त्वां प्रतिबध्नामि रक्षे मा चल मा चल ।।
Bhagwati Strotra (भगवती स्तोत्र) – Strotram
जय भगवति देवि नमो वरदे, जय पापविनाशिनि बहुफलदे ।
जय शुम्भनिशुम्भकपालधरे, प्रणमामि तु देवि नरार्तिहरे ॥१॥
जय चन्द्रदिवाकरनेत्रधरे, जय पावकभूषितवक्त्रवरे ।
जय भैरवदेहनिलीनपरे, जय अन्धकदैत्यविशोषकरे ॥२॥
जय महिषविमर्दिनि शुलकरे, जय लोकसमस्तकपापहरे ।
जय देवि पितामहविष्णुनते, जय भास्करशक्रशिरोऽवनते ॥३॥
जय षण्मुखसायुध ईशनुते, जय सागरगामिनि शम्भुनुते
जय दुःखदरिद्रविनाशकरे, जय पुत्रकलत्रविवृद्धिकरे ॥४॥
जय देवि समस्तशरीरधरे, जय नाकविदर्शिनि दुःखहरे ।
जय व्याधिविनाशिनि मोक्षकरे, जय वाञ्छितदायिनि सिद्धिवरे ॥५॥
एतद्व्यासकृतं स्तोत्रं, यः पठेन्नियतः शुचि ।
गृहे वा शुद्धभावेन, प्रीता भगवती सदा ॥६॥